Sabahattin Taşdöğen
Doğum tarihi: 21 Mart 1954
Devil grubunun lideri… Grupta gitar çalar ve vokal yapar. Ailesindeki tiyatrocu geleneği müzik sahnesine taşımış, Devil’in konserlerini kardeşlerinin yardımıyla tiyatral şovlarla zenginleştirmiştir.
Devil’in dışında, kısa bir süre Egzotik Band’de de vokalleri üstlenmiştir.
Grupla aynı adı taşıyan müzik aletleri dükkanını 80’lerden bugüne işletmektedir. Bu dükkanın imkanları sayesinde 80’li yıllardaki grupların ekipman sıkıntısını çözmeye yönelik destekler vermiştir.
Egzotik Band ve Exorcist Child Konseri
Türkiye’de 1980 sonrası rock hareketinin bilinen ilk konseridir. Egzotik Band’in organize ettiği bu konsere Devil, o zamanki adıyla Exorcist Child da katılmıştı. Bu konserin alamet-i farikası korsan gösterilerdi. Sahneye önce bir çift çıkıp o dönem için erotik sayılabilecek bir dans ile müziğe eşlik etti. Konserin sonunda ise grup doğaçlama çalarken seyircilerin arasından kabarık saçlı, kot ceketli bir genç atladı ve şarkı söylemeye başladı. Bu performans seyircinin hoşuna gitti, çıkmakta olan seyirciler tekrar salona döndüler. Bu dakikalar Türkiye’de 1980 sonrası rock müziği için fitili ateşleyen anları içeriyordu. Konser sonrası Gong dergisinden Deniz İzgi, “Putlar Yıkılıyor” başlığıyla konseri iki adet sayfaya taşıdı. Sahneye fırlayan isim Levent Baki idi ve bu performansı ile Türkiye müzik dünyasında put kabul edilen müzisyenleri yıkıyordu. Bundan sonra Egzotik Band’in Levent Baki’yi yanına alıp almayacağı, konsere şahit olan dinleyiciler açısından bir soru işaretiydi.
Egzotik Band Konseri
Sabahattin Taşdöğen’in Egzotik Band ile sahneye çıktığı ilk konserdi. Egzotik Band’in İstanbul’daki üçüncü, toplamda ise beşinci konseriydi. Yaklaşık 700 kişinin izlediği konseri Hey dergisinden Serpil Özkaynak “Egzotik Band kabına sığmıyor” başlığıyla haber yaptı. Habere göre çalınan şarkılar şu şekildeydi: İlk bölümde “Fantazi”, “Kördüğüm”, “Sultanın Dansı”, “Sabahın Sesi”, “Doğuş”, “Sakat” ve “Vibration”, ikinci bölümde ise “Blues”, “Hani Bana Söz Vermiştin”, “Rock’n Roll”, “Bakma Bana Öyle Aşık”, “Sabaha Kadar” ve “Hey Başlasana”. Konserden bir gün sonra Sefa Ulaştır askerlik hizmetini gerçekleştirmek üzere gruptan geçici olarak ayrıldı.
Egzotik Band Konseri
Egzotik Band Ankara’da 22 ve 23 Ocak tarihlerinde Amerikan Kültür Merkezi salonunda toplam 3 adet konser verdi. 22 Ocak’ta Egzotik Band’in Ankara seyircisine verdiği ilk konser o güne kadarki en coşkulu seyirci performanslarından birine sahne oldu. Grup üyeleri Ankara’daki dinleyicilerin coşkusundan çok etkilenmişti. Bu konserde Sabahattin Taşdöğen, yüksek notalarına çıkamadığı şarkılarda kulise geçti, bu şarkıları Ercan Birol söyledi. “Hani Bana Söz Vermiştin” ile başlayan bu bölümde Ercan Birol bir anda Deep Purple’dan “Smoke on the Water” şarkısının girişini çaldı. Grup elemanları için sürpriz olan bu durum, seyirciler için coşkunun tavan yapmasını sağladı. Yine de bozuntuya vermeden, provası yapılmadığı halde doğaçlama bir şekilde bu şarkıyı iki defa çaldı Egzotik Band. Sonlara doğru Sabahattin Taşdöğen sahneye geri döndü, “Hey Başlasana” şarkısını söyleyip matine konserini bitirdi. Suarede tekrar sahneye çıkan grup bu sefer bambaşka bir seyirci profiliyle karşılaştı. Aralarında Ankara Başsavcısı’nın da bulunduğu kravatlı seyircilerin içerisinde Amerikan Büyükelçiliği’nde çalışan bir başkatip yardımcısı sahnenin kenarında yaptığı dans ile göz doldurdu.
Askerlik hizmeti için gruptan geçici bir süre ayrılan Sefa Ulaştır’ın yerine davulda gruba Edirdahan’dan Derya Elver eşlik etti.
Egzotik Band Haberi
Egzotik Band’in 1982’de yapacaklarından bahseden bir haber. Hangi dergi olduğunu bilmiyoruz ancak kenardaki yıldızlardan Hey dergisi olduğunu zannediyoruz.
Egzotik Band Konseri
Grubun menajerliğini üstlenen Orhan Ümmetoğlu ve Kadirbeyoğlu Holding için Fitaş Sineması yeterince prestijli bir yer değildi, 6 Mart için Şan Sineması’nı ayarladılar. Ses dergisinde çıkan habere göre grubun çaldığı şarkılar şöyleydi: “Fantazi”, “Kördüğüm”, “Sultan’s Dance”, “Doğuş”, “Sakat”, “Vibrations”, “Blues”, “Rock’n Roll”, “Hani Bana Söz Vermiştin”, “Sarı Yuvarlak”, “Hey Başlasana”. Yine aynı haberde Egzotik Band’in Ankara konserinin dışında Bursa, İzmir ve Adana’da da çaldığı yazıyor. Grubun kariyerinde Bursa ve İzmir konserlerinin de olduğu biliniyordu ancak 30 Mayıs 1981 ile 6 Mart 1982 arasında hangi ara bu konserlerin verildiği bilgisi yok.
Devil Konseri
17 Kasım tarihli GONG ile beraber girilince yüzde 20 indirim kazanılan Devil konseri bugün gerçekleşti.
Devil’ın 20 Kasım 1982’deki konserine Gong dergisi bir nevi ucuzlatıcı davetiye işlevi görüyordu. Neden “Yerli KISS” mevzusuna bu kadar takmışlar bilinmez Haberin tam metni şu şekilde:
Asrın Dev Rock Konseri
Katılan gruplar: Asım Can Gündüz ve Ambulans, Devil. Devil’in çaldığı şarkılar “Gençlik Çağı”, “Sakın Kanma”, “Güzelim”, “Delisin Sen”, “Rock’n Roll” ve Ercan Birol’un Egzotik Band’den taşıdığı bestesi “Hani Bana Söz Vermiştin” şeklindeydi. “Rock’n Roll” ismi Egzotik Band’deki şarkıyla aynı mıydı yoksa isim benzerliği mi bulunmaktaydı bilinmiyor. Bu repertuardan ileride Devil’in kasetine girecek bazı bestelerin ne kadar eski olduğunu anlıyoruz: “Sakın Kanma”, “Güzelim”, “Delisin Sen” şarkıları 1987 yılındaki Devil kasetine dahil edildi. Konserin diğer ismi Asım Can Gündüz ve Ambulans’ın o ay içerisinde stüdyoya girip heavy metal tarzında bir uzunçalar kaydettiği söyleniyor; ancak grup bu konuda Egzotik Band ve Ra ile aynı akıbete uğrayıp bu kayıtları yayınlayamadı. Diğer iki grubun aksine, YouTube’a düşen bir şarkı bile bulunmamakta.
Asım Can Gündüz’ün Rock Şenliği
Asım Can Gündüz ve Ambulans, Egzotik Band, Devil ve Ra grupları sahne aldı. Ambulans grubu “Delikanlı”, “Antarktika” ve “Peace of Hate” adlı şarkılarını çaldı. Egzotik Band ise yeniden yapılandıktan sonraki ilk konserini veriyordu. Davulda Hacı Murat Özbey ve vokalde Karaca Somer ile dört kişi sahne alan grup, yeni İngilizce şarkılarını dinleyicilerle buluşturma imkanı buldu. Örneğin “Jules Verne”, “Feedback”, “That’s My Life” gibi şarkılar çalındı. Gruplar bu konser öncesi Gong dergisi için bir araya gelip toplu bir fotoğraf çekilmişlerdi. Bu konserin bir diğer özelliği de Asım Can Gündüz’ün “Godzilla” adını verdiği devasa ses sistemini kullanmasıydı.
İlgili olaylar:
Genç Yıldızlar 1. İstanbul Müzik Şöleni
Devil ve Whisky gibi yeni dalganın en büyük gruplarından ikisinin bir araya geldiği ilk konserdi bu. Devil’in organize ettiği bu festivalin ilan edilen diğer katılımcıları Ra, E-5, Keops, Latin-2, Danger ve Fantastik iken, 50 yaşındaki Togay Kuzay da Devil dans grubuyla birlikte Tepebaşı Gazinosu’nda bir gösteri yaptı. Onyedi dergisinin Mayıs 1983 sayısında bu festivale iki tam sayfa ayrıldı. İlan edilenden farklı olarak sahneye Sekant ve Aqua grupları çıkmıştı. Yazıya atılan “Discolara Ölüm” başlığından anlıyoruz ki ilk “Popçular dışarı!” vakası bu festivalde gerçekleşmişti. Festivale çıkan bazı grupların yüksek volümlü müzikten uzak icralarda bulunması, metalci gençliğin protestolarına yol açtı. Seyirciler arasında, birkaç sayfa içerisinde, sonraki bölümde bahsedilecek olan Avcılar tayfası da bulunmaktaydı ve muhtemelen protestolara onlar da katıldı. Onyedi dergisindeki yazıda bahsedilen bir başka dikkat çekici durum ise seyirci ile müzisyenlerin, müzik dinleme eylemine farklı bakışlarda bulunmalarıydı. Seyirci konsere deşarj olma motivasyonuyla geliyor, bu sebeple konserde bağırıp çığlıklar atıyor, masalara çıkıyor ve bazen de masaları kırıyordu. Müzisyenler ise dikkatli ve sessizce dinleyen, sadece şarkı sonlarında alkışlayan bir seyirci bekliyordu.
Onyedi dergisine göre seyircinin en çok beğendiği gruplar Danger, Ra ve Devil idi. Danger ve Whisky de orada tanışıp birlikte bir fotoğraf çekildiler.
Ayrıca konser öncesinde GONG dergisinde grup tanıtımları da yayınlandı.
Oradaydılar:
Aqua Danger Devil E-5 Ra Sekant Whisky Adnan Dilek Akın Eldes Ali Rıza Tarım Altan Üze Argun Soycan Cenk Yılga Derya Bozkurt Ercan Birol Erhan Akhan Faruk İkikat Faruk Kurtulmuş Faruk Metin Hakan Tankut Hakan Terim Kamil Özaydın Levent Candaş Murat Uzun Nejat Tekdal Nizam Taşdöğen Sabahattin Taşdöğen Sabih Cangil Selhan Akan Serdar Çokuslu Ümit Altın1983 Yaz Sezonu Rock Festivali
Aqua, Danger, Devil, Face to Face, Ra ve Whisky’nin katıldığı festival 25 Haziran’da, Budak Sineması’nda gerçekleşti. Gong’da çıkan habere göre bu kez seyirci az sayıdaydı, sadece üç yüz elli kişi gelmişti. Sebepleri üzerinde Gong dergisinin üç teorisi vardı: “Kimi bunu Fenerbahçe’nin maçına bağlarken, kimi de yetersiz reklamdan söz ediyor, kimi ise yerli Rock gruplarının şu andaki biçimleri artık esprilerini yitirdiklerini belirtiyordu”. Yeni dalganın en çok haberini yapan derginin hemen tehlike çanlarını çalıyor olması ilginçti. Habere göre grupların performansları içerisinde Whisky öne çıkmıştı. Danger’dan Mayıs 1983’te ayrılan Hakan Tankut, Hakan Terim ve Murat Uzun’un kurduğu Face To Face grubu dergiye göre günün en kötü grubuydu. Danger’da kalan Adnan Dilek ve Ali Rıza Tarım’ın yanında bu konsere Tuncer Ocak (bas), Cengiz Tuncer (davul) ve Mahmut Özen (gitar) çıktı. Aqua grubu ise davulda Hakan Kurşun, gitarlarda Cem Canbay ve Erkut Akyazı, bas gitarda Turgut Akyazı, gitar ve kemanda Cem Berksoy’dan oluşan kadrosuyla sahne aldı. Cem Canbay ve Cem Berksoy tarafından 1982’de kurulan grup, Nisan 1983’te de Tepebaşı Gazinosu’nda bir konser vermişti. Soft rock tarzında müzik yapan Aqua, Gong tarafından deneyimsiz ancak geleceği en parlak gruplardan biri olarak değerlendirildi.
Oradaydılar:
Aqua Danger Devil Face to Face Ra Whisky Adnan Dilek Ali Rıza Tarım Altan Üze Cem Berksoy Cem Canbay Cengiz Tuncer Derya Bozkurt Ercan Birol Erhan Akhan Erkut Akyazı Hakan Kurşun Hakan Tankut Hakan Terim Kamil Özaydın Mahmut Özen Murat Uzun Nejat Tekdal Nizam Taşdöğen Sabahattin Taşdöğen Sabih Cangil Serdar Çokuslu Tuncer Ocak Tuncer Taşdöğen Turgut Akyazı Ümit AltınOnyedi dergisinde tartışma
Onyedi dergisi Ağustos 1983 sayısında bazı grupların seyirci hakkında fikrini aldı. Sonuç özetle şöyle: Gruplar o dönem seyirciden memnun değil, seyircinin beklentisiyle grupların beklentisi birbiriyle uyuşmuyor. Bu anlamda seyircilere en yakın duran ve beklentileri anlayan isim Whisky grubundan Kamil Özaydın. Diğer gruplar yüksek volümlü müziklerine rağmen daha kontrollü bir seyirci beklentisinde.
Oradaydılar:
Devil E-5 Ra Sekans Whisky Akın Eldes Altan Üze Gökalp Baykal Kamil Özaydın Sabahattin TaşdöğenDevil GONG dergisinde
Devil grubu GONG dergisinin 31 Ağustos 1983 tarihli sayısında milyoner olarak anlatılıyor. Elimizde haberin ne yazık ki sadece giriş bölümü var ve aslını öğrenemiyoruz. Ama sanki bir mizansen gibi durduğunu belirtmekte fayda var çünkü Devil’in biyografisinde imkanların uçuşa geçtiği bir dönem yok.
Açıkhava Rock Festivali Basın Toplantısı
13 Mayıs 1984’te yapılan Açıkhava Rock Festivali’nden 1 hafta önce aynı mekanda basın toplantısı yapıldı. Etkinliği düzenleyenlerin arasında Asım Can Gündüz, festivalin sunucusu ise Baykal Kent olunca toplantının öne çıkan özelliği yeme-içme menüsü oldu. Basın toplantısı raporunu festivalin ardından “Şarabı içtiler, Açık Hava’yı çöplüğe çevirdiler!” başlığıyla yayınlayan Hey dergisinin ilgili sayfasında yer alan bilgilere göre Sabahattin Taşdöğen ile Asım Can Gündüz arasında bir sürtüşme ve dargınlık olduğu, ancak aradaki buzların bu basın toplantısında eridiği anlaşılıyordu. Fakat Sabahattin Taşdöğen bu sefer Çetin Cengiz Dans Grubu ile bir tartışma içerisine girdi. Bu tartışmayla soğuyan hava Asım Can Gündüz ile Baykal Kent’in esprileri ve yeme içme yarışı ile tekrar ısındı. Asım Can Gündüz iki buçuk şişe şarap ile günün içme rekorunu elde ederken, yeme şampiyonu on altı içli köfte, yirmi çiğ köfte ve on tane lahmacunu Hey dergisinin deyimiyle “bir çırpıda hiç eden” Baykal Kent oldu. Bu arada Hey dergisinin bu sayfadaki spot yazısında geçen “Başta Asım Can Gündüz olmak üzere kız rock müzikseverler bile o gün şarap şişelerini ellerinden düşürmediler” cümlesi dönemin basınındaki didaktik ve ayrımcı eğilime örnek vermek açısından dikkate değer.
İlgili olaylar:
Büyük Rock ve Dans Festivali
Açıkhava Rock Festivali için geri sayım başlamışken, 6 Mayıs’ta da Hey dergisinin düzenlediği bir festival gerçekleşti. Spor ve Sergi Sarayı’nda gerçekleşen festivalde Devil, E-5, Clips, Lokomotif ve Topaç Dörtlüsü sahneye çıktı. Bu festivalde de rock müzik dışında etkinlikler vardı. Örneğin Tolga Han’ın otuz altı kişilik dans şovu seyircilerle buluştu. Lokomotif’in performansını Zerrin Özer seslendirdi. Günün programı şu şekildeydi: “Rap / Şirin / Çarliston (Kahkaha) / Rock’n’Roll (Boogie dance ve Akrobatik Rock) / Efekt / İyimserim / Break Dance Show / Final”. Buradan festivali izlemeye gelen metalcilerin yine sıkılgan dakikalar geçirdiğini söylemek mümkün olabilir. Sunuculuğunu Güner Ümit’in üstlendiği festivalde sahneye ilk sırada çıkan Topaç Dörtlüsü Müjdat Üngüven (bas), Mehmet Taşdemir (davul), Ali Tanrıverdi (org) ve Mustafa’dan (gitar) oluşuyordu. “Mommy”, “Women” ve “Never Look in My Eyes” gibi şarkılarını çaldı grup. İkinci sırada E-5 topluluğu çıktı. Hakan Ertizman (vokal), Argun Soycan (davul), Faruk Metin (bas) ve Akın Eldes’ten (gitar) oluşan kadrosuyla sahneye çıkan grup, Hey dergisine göre Devil ile birlikte en çok alkış alan isimler oldular. Clips grubunda ise her zamanki Gür Akad, Emre Tukur ve Derya Bozkurt’un yanında kısa bir süreliğine grupta bulunan basçı ve vokalist Volkan Başaran vardı.
Hey dergisi haberi
Devil’deki çalışmalarını finanse etmek için farklı arayışlara giren Sabahattin Taşdöğen’in farklı müzik tarzlarındaki program macerasını Hey dergisi “Arabesk söyleyen bir Rockçı” spotu ile anlattı.
Onyedi dergisinde münazara
Onyedi dergisinin Kasım 1984 sayısında İlhan İrem, Altan Üze (Ra), Sabahattin Taşdöğen (Devil), Kamil Özaydın (Whisky) ve Mehmet Ali Akçay (Girne Gelişim) muhabir Sema Dinçer’in moderatörlüğünde bir araya gelip Türkiye’de müzik üzerine tartıştı. Davetliler arasında Ersen Dinleten de vardı ancak söz vermesine rağmen oturuma katılmadı. Tartışma Türkiye’deki müzik tarzları üzerinden başladı, dinleyicilerin ve müzisyenlerin belli bir tarz üzerinde yoğunlaşmaması eleştirildi. Sonlara doğru geleneksel olarak İngilizce-Türkçe tartışması ve Ersen Dinleten’in rock dinleyicileri için sarf ettiği “kulağı küpeli gençlik” yorumuna karşılık verilen cevaplar yer aldı. Bu tartışmada Türkiye’deki rock müzik akımı ile ilgili olarak bir nokta dikkat çekiciydi: Açıkhava Rock Festivali basın toplantısında Asım Can Gündüz ile arasındaki buzları eriten Sabahattin Taşdöğen, ABD’ye geri dönen müzisyene karşı yine de eleştirel yaklaşıyordu. Onyedi adına Sema Dinçer, Asım Can Gündüz’ün ardından rock gruplarının arttığına dikkat çeken bir soru sorduğunda Sabahattin Taşdöğen savunmaya geçerek “1977 yılından beri bizim ufak ufak çalışmalarımız zaten vardı. Liselerarası yarışmalarda çıkıp rock parçaları çalıyorduk, o zamanlar Asım Can’ın ismi cismi yoktu” dedi ve öncelik anlamında Egzotik Band’e de referans verdi.
Oradaydılar:
Devil Ra Whisky Altan Üze İlhan İrem Kamil Özaydın Mehmet Ali Akçay Sabahattin TaşdöğenHey dergisinde münazara
Hey dergisi 21 Ocak 1985 tarihli sayısında Egzotik Band, Clips, Denge, Whisky, Devil, Kramp ve Typo gruplarını Erkin Koray ile buluşturdu, bir araya gelen müzisyenler Türkiye’de rock müziğini tartıştılar. “Türk Rock’ı neşter altında” başlığıyla verilen tartışmada Erkin Koray, mevcut rock gruplarından memnuniyetini dile getirdi, çalışmalarını takdir etti. Ancak grupların arasında kopukluk olduğu yönünde bir eleştiri sundu ve buna çözüm olarak eski birkaç grup dışındaki grupların Egzotik Band, Devil gibi gruplarla diyaloga girmesini önerdi. Konser salonlarının dolması için “halkın anlayabileceği türden şarkılara ağırlık verilmeli” önerisinde bulundu, diğer bir deyişle alttan alta “Türkçe söyleyin” mesajı verdi. Erkin Koray’ın ardından Egzotik Band adına Halil Bal söz aldı, özgün bir tını yakalamak konusunda “Avrupa ve Amerika’daki grupları taklit edelim, onlara benzeyelim ama kendimizden de bir şeyler verelim” dedi. Kamil Özaydın ise rock ortamının gelişimi için ferdi gerçekleştirilen konserler yerine ortak festivaller düzenlemeyi işaret etti. Clips adına konuşan Derya Bozkurt ve Emre Tukur müzikte gürültüyü amaçlamadıklarını, akustik açıdan belirli bir düzeyi tutturabilmek için iyi ekipmanlar gerektiğini söylediler ve birlik vurgusu yaptılar. Erkin Koray ile yeni tanışan diğer grupların aksine 1984 yılı boyunca birlikte konser konser gezen Denge’den Adnan Dilek ise Erkin Koray’ın anlaşılırlık yorumuna katkıda bulunarak “Yani sırası geldiğinde herhangi bir şarkıyı annelerimiz, babalarımız da dinleyebilsin” temennisini paylaştı . İstedikleri müziği yapmadan önce kamuoyu oluşturmak gibi bir stratejiden bahsetti. Son olarak Devil adına menajer Gülhan Öktem ve vokalist Sabahattin Taşdöğen söz aldı. Türkiye’deki müziğin Türkçe yapılması gerektiğini üstüne basa basa dile getirdiler, İngilizce’ye yönelenleri “Yani bu arkadaşlarımız öncelikle Türkçe şarkı söylemeyi öğrenmeliler” diyerek eleştirdiler. Ekipmanın önemine değinmenin yanında yeni grupların konser çabalarına girmek yerine diğer gruplardan yardım istemesi gerektiğini savundular ve yardım etmeye açık olduklarını ifade ettiler. Hey dergisinin bir sayfalık haberinde henüz yeni bir grup olan Kramp’ın sözlerine yer verilmedi. Kramp ve Erkin Koray bu buluşmada tanışmış oldular, bu tanışıklık ileriki tarihlerde Büyükçekmece ve Avcılar’da birlikte konser vermelerini, daha sonra 1986 yazında ise karavanla güney sahillerinde turneye çıkmalarını sağladı.